Faaliyet Kaldıraç Derecesi Nedir? Hesaplanması ve Örnekler

Faaliyet Kaldıraç Derecesi Nedir?

Başabaş analizlerinden biri olan faaliyet kaldıraç derecesi (Degree of Operating Leverage/DOL), işletmenin satışlarında meydana gelen değişimlerin FVÖK üzerindeki etkisini gösteren bir değerdir.

Faaliyet Kaldıraç Derecesi Formülü

Faaliyet kaldıraç derecesi, aşağıda ayrıntılı bilgileri verilen formüller üzerinden hesaplanabilir:

 Katkı Payı
…FVÖK

ya da

Satışlar-Değişken Giderler
………….FVÖK

veya 

f-b/FVÖK

Faaliyet Kaldıraç Derecesi Nasıl Hesaplanır?

Faaliyet kaldıraç derecesi,  katkı payının faiz ve vergi öncesi kar tutarına bölünmesiyle ya da satışların değişken maliyetlerden çıkarıldıktan sonra bulunan tutarın, faiz ve vergi öncesi kara bölünmesiyle bulunur.

Faaliyet kaldıraç derecesi hesaplama/DOL hesaplaması yukarıdaki formüller ve aşağıdaki tanımlamalar üzerinden yapılır.

• FVÖK: Faiz ve Vergi Öncesi Kar
• Katkı payı = Fiyat-Değişken maliyet = f-b
• f : Fiyat
• b : Birim değişken maliyet
• VÖK: Vergi öncesi kar

Faaliyet Kaldıraç Derecesi Örnek Soru ve Uygulamalar

Örnek1: Bir işletmenin katkı payı 1000, faiz ve vergi öncesi karı 1500 ise faaliyet kaldıraç derecesi kaçtır?

=1000/1500

=0,66

Örnek2: Bir işletmede fiyat 1250, değişken maliyet 1000, faiz ve vergi öncesi karı da 1500 ise faaliyet kaldıraç derecesi kaçtır?

1250-1000/1500

=250/1500

=0,16

Örnek3: B işletmesinin katkı payı 100.000, faiz ve vergi öncesi karı ise 10.000 ise faaliyet kaldıraç derecesi kaçtır?

100.000/10.000

=10

(B) işletmesinin faaliyet kaldıraç derecesi 10’dur.

Faaliyet Kaldıraç Derecesi ve Sektörel Etkileri

Faaliyet kaldıraç derecesi analizleri satışların planlanması, mali planlamalarda, işletmelerin cari ve gelecek dönemlerdeki planlamalarında ve şirketlerin risk analizlerinin yapılmasında kullanılır.

Küçük işletmelerde veya işletme esasına göre defter tutan küçük işletmelerde ya da kayıt dışı çalışan firmalarda  veyahut kayıtları düzgün tutulmayan işletmelerde kullanılması  doğru sonuçlar vermeyebilir.

Faaliyet Kaldıraç Derecesinin Mali Stratejilere Etkisi

Faaliyet kaldıraç derecesi, işletmelerin bütçelerinin doğru planlanması ve yönetilmesinde, piyasadaki veya satışlardaki dalgalanmaların öngörülmesinde veya yeni teknolojinin üretim ve dolayısıyla satışlar üzerindeki etkisinin planlanasında kullanılabilir.

Faaliyet Kaldıraç Derecesi ile Finansal Kaldıraç Derecesi Arasındaki Fark

Faaliyet kaldıraç derecesi, katkı payının (f-b) faiz ve vergi öncesi kar tutarına bölünmesiyle bulunur. Finansal kaldıraç derecesi ise faiz ve vergi öncesi kar tutarının, vergi öncesi kar tutarına bölünmesiyle bulunur. Dolayısıyla finansal kaldıraç derecesi ile faaliyet kaldıraç derecesi birbirinden farklı kavramlardır.

Faaliyet Kaldıraç Derecesi Uygulanma Alanları Nelerdir?

Faaliyet kaldıraç derecesinin uygulanma alanları aşağıdaki gibidir:

• İşletmelerin mali kararlarında,
• İşletmelerin finansal planlamalarında,
• İşletmelerin satışlarının planlanmasında,
• İşletmelerin yönetim ve karar alma süreçlerinde,
• Yatırımcıların işletme hakkında karar almalarında,
• Yatırımcıların işletmenin mali ve finansal durumunu anlamalarında

Sonuç

Faaliyet kaldıraç derecesi nedir sorusuna verilebilecek en  doğru cevap; Faaliyet Kaldıraç Derecesi: işletmelerin satışları ile mali/finansal durumlarını analiz ederek, bu sonuçların şirketin karlılığı üzerindeki etkilerini ölçen bir göstergedir. Dolayısıyla faaliyet kaldıraç derecesi nedir sorusunun net cevabı; şirketlerin cari ve gelecek dönemlerdeki satışlarının mali durumu üzerindeki etkisini gösteren bir finansal analiz yöntemidir.

SSS Sıkça Sorulan Sorular

1. Faaliyet kaldıraç derecesi nedir?

Şirketlerin/işletmelerin satışlarında meydana gelen bir değişimin, FVÖK üzerindeki etkisini gösteren bir göstergedir.

2. Faaliyet kaldıraç derecesi nasıl hesaplanır?

Faaliyet kaldıraç derecesi katkı payının (f-b), faiz ve vergi öncesi kara bölünmesiyle bulunur.

3. Faaliyet kaldıraç derecesi formülü nedir?

Katkı payı/FVÖK ya da f-b/FVÖK formülüyle hesaplanır.

4. DOL ile birleşik kaldıraç derecesi arasındaki farklar nelerdir?

Faaliyet kaldıraç derecesi (DOL) katkı payının faiz ve vergi öncesi kara bölünmesiyle: birleşik kaldıraç derecesi ise (DCL) katkı payının vergi öncesi kara bölünmesiyle bulunur.